We gaan steeds langer moeten werken en steeds meer hebben we last van fysieke klachten op het werk. Ergonomie op de werkvloer krijgt daarom alsmaar meer aandacht en prioriteit. Je kan van je werkgever verwachten dat hij een aantal zaken in orde brengt, maar je kan zelf ook zoeken naar oplossingen om je werkplek zo aangenaam mogelijk te maken. Uit ervaring weet ik namelijk dat een werkgever tijdens een gesprek rond arbeidspostaanpassingen graag weet wat je nodig hebt, met daarbij in een reeks mooie (en liefst betaalbare) oplossingen.

Dus wil je wat zien veranderen aan je werkplek, dan is het zaak om te zoeken naar creatieve oplossingen. Vraag rond aan kennissen, collega’s en vrienden; googel en schuim het internet af of win informatie in bij een ergotherapeut, want het loont namelijk de moeite! Kleine aanpassingen kunnen immers een wereld van verschil gaan betekenen: zo kan je bijvoorbeeld meer beweging en een afwisselende houding invoeren door je printer verder te zetten zodat je je steeds moet verplaatsen. Een ander poetssysteem waarmee je je dweil niet meer moet uitwringen kan je behouden tegen overbelasting van je polsen en ga zo maar door…

Wat zijn arbeidspostaanpassingen?

Wanneer je werkgever jouw werkomgeving aanpast aan jouw noden, dan spreken we van de zogenaamde ‘arbeidspostaanpassingen’. Voor algemene aanpassingen staat hij financieel zelf in. Voor specifieke aanpassingen in kader van je beperking, kan hij een aanvraag voor tussenkomst indienen bij de dienst arbeidshandicapspecialisatie of dienst arbeidsbeperking (DABP) van de VDAB. Afhankelijk van de aanvraag, worden de onkosten (niet,) gedeeltelijk of volledig terugbetaald – natuurlijk is dit steeds gebonden aan een aantal voorwaarden. Ben je werkgever en wil je hierover meer informatie? Klik dan hier.

Er zijn een aantal zaken waar de werkgever zelf in tegemoet kan komen. Zo zijn er de ergonomische bureaustoelen, in hoogte verstelbare bureaus, voetensteunen, allerlei hulpmiddeltjes om je laptop of pc op de juiste ooghoogte te brengen. De voorbeelden die ik geef zijn voornamelijk uit de administratieve sector, maar natuurlijk zijn er aanpassingen mogelijk binnen alle sectoren en sectoroverkoepelend. Denk maar aan een aangepaste vrachtwagen in functie van een rugproblematiek of een plaatsing van een hellend vlak voor rolstoelgebruikers.

Deze aanpassingen worden door de werkgever in orde gebracht (liefst in overleg met jou zodat hij weet wat je exact nodig hebt) en de aanvraag voor tussenkomst bij de DABP gebeurt ook door hem. Wanneer je vertrekt op het werk, blijven deze aanpassingen eigendom van je werkgever en mag je deze dus niet meenemen bij vertrek.

Zo voorzag mijn werkgever in een in hoogte verstelbare bureau (om staand en zittend te kunnen werken), een laptopsteun, een voetensteun, een ergonomische bureaustoel en een headphone.

Addertje onder het gras: de werkgever kan enkel een tussenkomst via de DABP indienen wanneer jij als werknemer rechten opent op deze ‘bijzonder tewerkstellingsondersteunende maatregel’. (meer info over deze specifieke maatregelen volgt nog.) Dus jij moet wél eerst alles in orde brengen om dit recht te openen. (zie verder in deze tekst)

Wat zijn aanpassingen van arbeidsgereedschap en arbeidskledij?

Naast de arbeidspostaanpassingen heb je de zogenaamde ‘arbeidsgereedschap- en kledijaanpassingen’. Deze aanpassingen zijn specifiek voor jou en zijn kleinere zaken die je (regelmatig) nodig hebt om je werk goed uit te voeren. Bijkomende voorwaarden hierbij zijn dat je werkgever deze attributen niet zelf ter beschikking stelt, dat je er geen andere tegemoetkoming voor krijgt en dat de kosten niet extreem hoog zijn (in verhouding met de noodzaak van het gebruik). Meer informatie vind je hier.

Terwijl de arbeidspostaanpassingen eigendom blijven van je werkgever, is het arbeidsgereedschap (en -kledij) dat niet. Wanneer je stopt met werken bij een werkgever, mag je deze dus meenemen naar de volgende werkgever/naar huis. Ze zijn jouw eigendom. Voor sommige kledij- en arbeidsgereedschapsaanpassingen kan je ook een tussenkomst aanvragen via de DABP.

Omdat het zaken zijn die je je hele carrière zal gebruiken, is het belangrijk goed uit te zoeken wat je nodig hebt om het werk fysiek aangenamer (en meer haalbaar) te maken. Via internet vind je heel wat over ergonomie en (steeds meer) verdelers van ergonomische produkten. Leuk en aangewezen is steeds de optie om het thuis (of op het werk) uit te proberen.

Zelf had ik nood aan aanpassingen binnen de administratieve kant van mijn werk. Via vzw Modem kon ik een aantal aanpassingen voor pc uittesten en bespreken ter plaatse. Ook gaven ze me tips bij wie ik bepaalde produkten het best kon aankopen. Uiteindelijk werd het voor mij een toetsenbord in 2 delen met ondersteuningen (om polsen te ontlasten), een trackballmuis (om kleine repetitieve bewegingen van die polsen te minimaliseren) en 2 elleboogsteunen (om contact tussen ellebogen en tafel te vermijden). Al deze produkten heb ik besteld via Health2Work, een Nederlandse firma.

Wat is de Vlaamse Ondersteuningspremie (VOP)?

Voor personen met een arbeidsbeperking/beperking die zich uit op de werkvloer, zijn ‘fysieke’ aanpassingen vaak niet voldoende. Zo kan het zijn dat je een bepaalde functie slechts gedeeltelijk nog kan uitvoeren en dat er andere deeltaken uitbesteed of opgevangen moeten worden door collega’s. Ik denk bijvoorbeeld aan iemand met een zware rugproblematiek die niet meer in de archieven kan werken. Zo kan het zijn dat je, zoals ik, voor een aantal dagen per jaar afwezig bent op het werk voor controle-onderzoeken en infusen. Deze vinden immers steeds plaats tijdens de kantooruren en je vakantiedagen hiervoor inruilen is vaak onhaalbaar met de kinderen. Voor deze (en natuurlijk ook andere op maat afgesproken) aanpassingen  kan de werkgever een tegemoetkoming krijgen omdat hij financieel verlies lijdt. We spreken hier over de Vlaamse Ondersteuningspremie. Meer informatie over deze premie vind je hier.

Hoe het recht op tussenkomst voor deze aanpassingen (bijzondere tewerkstellingsondersteunende maatregelen) aanvragen?

Enkel personen met een erkende arbeidshandicap/beperking op de werkvloer maken recht tot tussenkomst via de zogenaamde bijzondere tewerkstellingsondersteunende maatregelen (BTOM’s). Het is dus zaak om eerst je beperking te laten erkennen als zijnde een arbeidshandicap. Je moet hiervoor een attest laten invullen door je specialist waarin deze verklaart dat je beperkingen ervaart op de werkvloer. Deze beperkingen kunnen fysiek zijn, maar ook mentaal, psychisch en/of psychiatrisch. Bij dit attest voeg je de nodige ‘bewijsstukken’ (medische verslagen en dergelijke).

Naast dit attest van de arts/specialist vul je een formulier in om je aanpassingen aan te vragen.

Beide formulieren stuur je dan op naar de Dienst Arbeidshandicapspecialisatie/Dienst arbeidsbeperking (DABP) van je provincie.

Contactgegevens van DABP vind je hier.

Hierna zijn er twee mogelijkheden:

1. Je aanvraag is goedgekeurd: in geval van aankoop van arbeidsgereedschap en -kledij zoek je eerst uit wat voor jou het beste is en vul je een aanvraagformulier in voor de tussenkomst. Hierbij voeg je het bestek of factuur en leg je uit waarom je deze aanpassingen precies nodig hebt. In geval van arbeidspostaanpassingen doet je werkgever hetzelfde. Iemand van de DABP komt langs op de werkplaats en maakt een beslissing over de mogelijke tussenkomst.

Bij goedkeuring van de VOP hoeft je werkgever deze enkel online aan te vragen via de VDABsite.

Belangrijke opmerking: de goedkeuring van arbeidsgereedschap en -kledij en arbeidspostaanpassing kan enkel als je effectief aan het werk bent. (Ik had mijn aanvraag pro-actief gedaan tijdens mijn periode arbeidsongeschiktheid en deze kon niet goedgekeurd worden zolang ik niet op mijn werk was!)

2. Je aanvraag is niet goedgekeurd: dit kan betekenen dat er niet voldoende informatie is om je beperking te erkennen als zijnde een ‘arbeidshandicap’ of beperking op de werkvloer (hierover later meer). Of je arbeidsbeperking is wel erkend, maar de DABP beslist dat je geen rechten opent voor een bepaalde maatregel of dat je maar een beperkte tussenkomst kan krijgen voor bepaalde produkten. Ben je hiermee niet akkoord, neem dan best contact op met je plaatselijke DABP voor meer uitleg.

Sta je op mutualiteit en/of ben je op zoek naar een andere job? Ben je zelfstandige of loontrekkende? Uitgebreide en accurate informatie met de nodige documenten en formulieren vind je hier.

Toegegeven, het is even een administratieve molen waar je doorheen moet. Maar eens er doorheen, is er goed nieuws: totnogtoe (afhankelijk van de regeringen neem ik aan) zijn deze rechten meestal onbepaald in tijd en hoef je niet de hele rompslomp steeds opnieuw door. Dus even op de tanden bijten…